Eryta

 

mułu albo czerpać wodę i wylewać na pola za pomocą machin podobnych do żurawi przy studniach. Inni rozproszywszy się między drzewami zbierali dojrzałe figi i winogrona. Snuło się tam sporo nagich dzieci i kobiet w białych, żółtych lub czerwonych koszulach bez ręka- wów.

I był wielki ruch w tej okolicy. Na niebie drapieżne ptactwo pustyni uganiało się za gołę- biami i kawkami ziemi Gosen. Wzdłuż kanału huśtały się zgrzytające żurawie z kubełkami płodnej wody, a ludzie, którzy zbierali owoce, ukazywali się i znikali między zielonością drzew jak barwne motyle. Zaś w pustyni, na szosie, już zamrowiło się wojsko i jego służba. Przeleciał oddział konnych uzbrojony w lance. Za nim pomaszerowali łucznicy w czepkach i spódniczkach; mieli oni łuki w garści, sajdaki na plecach i szerokie tasaki u prawego boku. Łucznikom towarzyszyli procarze niosący torby z pociskami i uzbrojeni w krótkie miecze.

O sto kroków za nimi szły dwa małe oddziałki piechoty: jeden uzbrojony we włócznie, drugi w topory. Ci i tamci nieśli w rękach prostokątne tarcze, na piersiach mieli grube kafta- ny, niby pancerze, a na głowie czepki z chusteczkami zasłaniającymi kark od upału. Czepki i kaftany były w pasy: niebieskie z białym lub żółte z czarnym, co robiło żołnierzy podobnymi do wielkich szerszeni.

Za przednią strażą, otoczona oddziałem toporników, posuwała się lektyka ministra, a za nią, w miedzianych hełmach i pancerzach, greckie roty, których miarowy krok przypominał uderzenia ciężkich młotów. W tyle było słychać skrzypienie wozów, ryk bydła i krzyki woź- niców, a z boku szosy przemykał się brodaty handlarz fenicki w lektyce zawieszonej między dwoma osłami. Nad tym wszystkim unosił się tuman złotego pyłu i gorąco.

Nagle od straży przedniej przycwałował konny żołnierz i zawiadomił ministra, że zbliża się następca tronu. Jego dostojność wysiadł z lektyki, a w tejże chwili na szosie ukazała się garstka jeźdźców, którzy zeskoczyli z koni. Po czym jeden z jeźdźców i minister zaczęli iść ku sobie, co kilka kroków zatrzymując się i kłaniając.

-  Bądź pozdrowiony, synu faraona, który oby żył wiecznie - odezwał się minister.

-  Bądź pozdrowiony i żyj długo, ojcze święty - odparł następca. A potem dodał:

-   Ciągnięcie tak wolno, jakby wam nogi upiłowano, a Nitager najpóźniej za dwie godziny stanie przed naszym korpusem.

-  Powiedziałeś prawdę. Twój sztab maszeruje bardzo powoli.

-   Mówi mi też Eunana - tu Ramzes wskazał na stojącego za sobą oficera obwieszonego amuletami - że nie wysyłaliście patroli do wąwozów. A przecież na wypadek rzeczywistej wojny nieprzyjaciel z tej strony mógł was napaść.

-  Nie jestem dowódcą, tylko sędzią - spokojnie odpowiedział minister.

-  A cóż robił Patrokles?

-  Patrokles z greckim pułkiem eskortuje machiny wojenne.

-  A mój krewny i adiutant Tutmozis?

-  Podobno jeszcze śpi.

Ramzes niecierpliwie uderzył nogą w ziemię i umilkł. Był to piękny młodzieniec, z twarzą prawie kobiecą, której gniew i opalenizna dodawały wdzięku. Miał na sobie obcisły kaftan w pasy niebieskie i białe, tegoż koloru chustkę pod hełmem, złoty łańcuch na szyi i kosztowny miecz pod lewym ramieniem.

-  Widzę - odezwał się książę - że tylko ty jeden, Eunano, dbasz o moją cześć. Obwieszony amuletami oficer schylił się do ziemi.

-    Tutmozis jest to próżniak - mówił następca. - Wracaj, Eunano, na swoje stanowisko. Niech przynajmniej przednia straż ma dowódcę. Potem, spojrzawszy na świtę, która już go otoczyła, jakby wyrosła spod ziemi, dodał:

-  Niech mi przyniosą lektykę. Jestem zmęczony jak kamieniarz.

-  Czyliż bogowie mogą męczyć się!.... - szepnął jeszcze stojący za nim Eunana.

-  Idź na swoje miejsce - rzekł Ramzes.

-   Tutmozis. - Masz zamysły, pod którymi ugiąłby się ten pagórek, gdyby słyszał i rozumiał. A gdzie twoje siły... pomocnicy... żołnierze?... Przeciw tobie stanie cały naród, prowadzony przez potężną klasę... A kto za tobą?

Książę słuchał i zamyślił się. Wreszcie odparł:

-  Wojsko...

-  Znaczna część jego pójdzie za kapłanami.

-  Korpus grecki...

-  Beczka wody w Nilu.

-  Urzędnicy...

-  W połowie należą do nich.

Ramzes smutnie potrząsnął głową i umilkł.

Ze szczytu nagim i kamienistym spadkiem zeszli na drugą stronę wzgórza. Wtem Tut- mozis, który wysunął się trochę naprzód, zawołał:

-  Czy urok padł na moje oczy?... Spojrzyj, Ramzesie!.. Ależ między tymi skałami kryje się drugi Egipt...

-  Musi to być jakiś folwark kapłański, który nie opłaca podatków - z goryczą odpowiedział książę.

U ich stóp, w głębi leżała żyzna dolina mająca formę wideł, których rogi kryły się między skałami. W jednym rogu widać było kilka chat dla służby i ładny domek właściciela czy rząd- cy. Rosły tu palmy, wino, oliwki, drzewa figowe z powietrznymi korzeniami, cyprysy, nawet młode baobaby

-   u dodać byczka, mniejszy łańcuch złoty

-   W żadnym razie. Wielki pisarz już dziś musiałby wstrzymać wypłaty, gdybym mu nie dała czterdziestu talentów, które mi Tyr przysłał.

-  I co ja zrobię z wojskiem!... - mówił książę, niecierpliwie trąc czoło.

-  Oddal Żydówkę i poproś kapłanów... Może ci pożyczą.

-  Nigdy!... Wolę wziąć od Fenicjan. Pani wstrząsnęła głową.

-   Jesteś erpatrem, rób, jak chcesz... Ale ostrzegam cię, że musisz dać duży zastaw, a Feni- cjanin, gdy raz stanie się twoim wierzycielem, już cię nie puści. Oni są podstępniejsi od Ży- dów.

-  Na pokrycie takich długów wystarczy cząstka mego dochodu.

-   Zobaczymy. Szczerze chciałabym ci pomóc, ale nie mam... - mówiła pani, ze smutkiem rozkładając ręce.

-  Czyń więc, jak ci wypada, ale pamiętaj, że Fenicjanie w naszych majątkach są jak szczu- ry w śpichlerzach: gdy jeden wciśnie się przez szczelinę, inni przyjdą za nim.

Ramzes ociągał się z wyjściem.

-  Czy jeszcze powiesz mi co? - zapytała.

-    Chciałbym tylko zapytać... Moje serce domyśla się, że ty, matko, masz jakieś plany względem mnie. Jakie?...

Monarchini pogłaskała go po twarzy.

-  Jeszcze nie teraz... jeszcze nie teraz!... Dziś jesteś swobodnym jak każdy młody szlachcic w tym kraju, więc korzystaj... Ale, Ramzesie, przyjdzie czas, że będziesz musiał pojąć mał- żonkę, której dzieci będą książętami krwi królews- kiej, a syn twoim następcą. O tych czasach ja myślę...

- I co?...

-   Jeszcze nic określonego. W każdym razie mądrość polityczna mówi mi, że twoją mał- żonką powinna być córka kapłana...

-  Może Herhora?... - zawołał książę ze śmiechem.

-  Cóż by w tym było nagannego? Herhor bardzo prędko zostanie arcykapłanem w Tebach, a jego córka ma dopiero lat czternaście.

-  I zgodziłaby się zająć Gdzie? - spytał Gedeon.

-   Nigdy! - odparła Sara, na której twarz łagodną wystąpił rumieniec gniewu. - Czyliż nie należę do następcy tronu, przed którym ci ludzie padają na twarz?...

I zanim ojciec i służąca opamiętali się, wybiegła na taras cała w bieli, wołając do tłumu za murem:

-  Oto jestem!... Czego chcecie ode mnie?...

Gwar na chwilę ucichł, lecz znowu odezwały się groźne głosy:

-  Bądź przeklęta, cudzoziemko, której grzech zatrzymuje wody Nilu!...

W powietrzu świsnęło kilka kamieni rzuconych na oślep; jeden uderzył w czoło Sarę.

-  Ojcze!.. - zawołała chwytając się za głowę.

Gedeon porwał ją na ręce i zniósł z tarasu. Wśród nocy widać było nagich ludzi w białych czepkach i fartuszkach, którzy przełazili mur.

Na dole Tafet krzyczała wniebogłosy, a niewolnik Murzyn schwyciwszy topór stanął w je- dynych drzwiach domu, zapowiadając, że rozwali łeb każdemu, kto ośmieli się wejść.

-  Dajcie no kamieni na tego psa nubijskiego! - wołali do gromady ludzie z muru.

Lecz gromada nagle ucichła, gdyż z głębi ogrodu wyszedł człowiek z ogoloną głową, odziany w skórę pantery.

-  Prorok !... ojciec święty... - zaszemrano w tłumie. Siedzący na murze poczęli zeskakiwać.

-   Ludu egipski - rzekł kapłan spokojnym głosem - jakim prawem podnosisz rękę na wła- sność następcy tronu?

-   Tam mieszka nieczysta Żydówka, która powstrzymuje przybór Nilu... Biada nam!... nę- dza i głód wisi nad Dolnym Egiptem.

-   Ludzie złej wiary czy słabego rozumu - mówił kapłan - gdzieżeście słyszeli, ażeby jedna kobieta mogła powstrzymać wolę bogów? Co rok, w miesiącu Tot, Nil zaczyna przybierać i do miesiąca Choiak rośnie. Czy działo się kiedy inaczej, choć nasz kraj zawsze był pełen cu- dzoziemców, niekiedy obcych kapłanów i książąt, którzy, jęcząc w niewoli i ciężkiej pracy, z żalu i gniewu mogli rzucać najstraszliwsze przekleństwa. Ci z pewnością pragnęli na nasze głowy zwalić wszelakie nieszczęścia, a niejeden oddałby życie, ażeby albo słońce nie weszło nad Egiptem o porannej godzinie, albo Nil nie przybrał w początkach roku. I co z ich mo- dlitw?... Albo nie zostały wysłuchane w niebiosach, albo obcy bogowie nie mieli siły wobec naszych. Jakim więc sposobem kobieta, której między nami jest dobrze, mogłaby ściągnąć klęskę, której najpotężniejsi wrogowie nasi sprowadzić nie potrafili?...

-  Ojciec święty mówi prawdę!... Mądre są słowa proroka!... - odezwano się w tłumie.

-  A jednak Messu, wódz żydowski, zrobił ciemność i pomór w Egipcie!... - zaoponował je- den głos.

-   Który to powiedział, niech wystąpi naprzód!... - zawołał kapłan. - Wzywam go, niech wystąpi, jeżeli nie jest wrogiem egipskiego ludu...

Tłum zaszemrał jak wicher z daleka płynący między drzewami; ale naprzód nie wystąpił nikt.